‹    I    ›

Sergi Anasayfa

İstiare

İletişimin ve ifadenin öncelikli aracı dil, kültürlerin biriken katmanlarını yansıtır. Yapısı incelendiğinde, dilin içinde bulunan bu katmanların cinsiyetçi ve eril aklına rastlarız. Fark etmek zor değildir. Örneğin, bazı dillerde; ülkeler, coğrafik elemanlar veya nesneler cinsiyet atfederek cümle içerisinde kullanılır ve bu sanki sinestezik bir rahatsızlığın yerleşmiş tavrı gibidir. Cinsiyetçi yaklaşım dilin içine yerleşir: bazen genel geçer iyi değerler (kutsallık, verimlilik, bereket gibi…) üzerinden ilerlemiş ve de ilerlemeye devam ederken; bazen de öteleyen, dışarda bırakan, aşağılayan yüzü aynı çerçevenin önü arkası gibi kati bir gerçeklikte karşımızdadır. Dilin deyimsel ve epik tarafı arkasına saklanan bu genel geçer, doğru ve iyi değerler, nasıl bir yol çizilmesi gerektiğini de cinsiyetçi rollerle belirler. Dışarda kalan yine aynı dil tarafından ötelenir, aşağılanır.
Eril yaklaşım, dildeki edebi nüanslarla -ezgi ve masalların samimiyetinin dışında- istiareler kullanarak maarifetleri iltifatlara tabi tutup, istenenin ve beklenenin biçimini çıkartmaya çalışır. Dilin gölgesinde konumlanmaya çalışan birey, onun için tasarlanmış kalıplarla yaşarken, bu eksende tek bir cinsiyetin rolleri biçilmemiştir.
Bazen belli kutsallaştırmalar üzerinden siyasi topografik veya ulusal temsil ögeleriyle benzeştirilerek tanımlanan kadın; güçlü sembollerin ardından birden bire kırılgan, narin, koparılmaya hazır bir çiçeğe de benzetilebilir. Burada bu benzetilenlerin doğruluk, iyilik ölçülerini değerlendirmek amacının dışında, farkına varılması gereken nokta, konum ve durum gereğince değişkenlik gösteren çıkarların cinsiyetçi yüzüdür.

24.02.2021 – Sanem TUFAN